Leczenie cukrzycy typu 2 jest procesem wielokierunkowym, obejmuje redukcję masy ciała, stosowanie odpowiedniej diety, wysiłek fizyczny oraz doustną farmakoterapię. U niektórych chorych niezbędna jest także insulinoterapia.
Do doustnych leków przeciwcukrzycowych zaliczamy biguanidy (metforminę), pochodne sulfonylomocznika (gliklazyd, glimepiryd, glipizyd, glikwidon, glibenklamid), tiazolidynodiony (pioglitazon), inhibitory α-glukozydazy (akarbozę, miglitol), inhibitory SGLT2 (dapagliflozynę, kanagliflozynę, empagliflozynę) oraz inhibitory DPP-4 (wildagliptynę, sitagliptynę, saksagliptynę, linagliptynę, alogliptynę). Pozajelitowo stosuje się analogi GLP-1 (eksenatyd, liraglutyd) oraz insulinę. Leki te różnią się mechanizmem działania hipoglikemizującego oraz profilem działań niepożądanych i ryzykiem wystąpienia innych zjawisk, jak interakcje leków.
Jak wygląda schemat leczenia cukrzycy typu 2?
Lekiem pierwszego rzutu w terapii cukrzycy typu 2 jest metformina lub pochodna sulfonylomocznika. Stosowane są także kombinacje doustnych leków przeciwcukrzycowych w celu zwiększenia efektu hipoglikemizującego. Wprowadzenie insulinoterapii jest oznaką zaawansowanej cukrzycy. Należy pamiętać, że nie łączy się leków przeciwcukrzycowych, wykazujących ten sam mechanizm działania. Należy unikać również kojarzenia leków o podobnym profilu działań niepożądanych.
Z jakimi lekami wchodzą w interakcje doustne leki przeciwcukrzycowe?
Cukrzyca bardzo często współwystępuje z nadciśnieniem tętniczym oraz zaburzeniami lipidowymi. Z tego powodu, w pierwszej kolejności, należy ocenić ryzyko wystąpienia interakcji leków przeciwcukrzycowych z lekami hipotensyjnymi (inhibitorami ACE) oraz hipolipemizującymi (fibratami). Inhibitory ACE oraz fibraty mogą nasilać efekt hipoglikemizujący metforminy czy pochodnych sulfonylomocznika. Podobny efekt mogą dawać leki przeciwgrzybicze (mikonazol, ketokonazol), NLPZ (fenylbutazon) oraz antagoniści receptora histaminowego H2 (ranitydyna, famotydyna). Podczas terapii z użyciem metforminy należy unikać spożywania alkoholu ze względu na ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. Leki moczopędne, doustne środki antykoncepcyjne, hormony tarczycy oraz glikokortykosteroidy mogą wykazywać działanie przeciwstawne do leków przeciwcukrzycowych, czyli działanie hiperglikemizujące.
Ryzyko wystąpienia interakcji jest znikome w przypadku leków przeciwcukrzycowych z grupy inhibitorów DPP-4. Natomiast w przypadku stosowania inhibitorów SGLT2, należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu leków moczopędnych, ze względu na ryzyko odwodnienia i niedociśnienia. Leki uspokajające (np. fenobarbital) oraz przeciwpadaczkowe (np. karbamazepina), będące induktorami enzymów wątrobowych mogą zmniejszać hipoglikemizujące działanie inhibitorów SGLT2.
Stosowanie terapii przeciwcukrzycowej niesie ze sobą ryzyko wystąpienia interakcji oraz działań niepożądanych. Bezpieczniejsze w stosowaniu, o mniejszym ryzyku interakcji, są nowsze leki przeciwcukrzycowe, np. leki z grupy inhibitorów SGLT2. Niestety są one trudno dostępne, bardzo drogie i nie podlegają obecnie refundacji.
